رصد و کنترل سیارک 2024 YR4: یک همکاری جهانی برای ایمنی زمین و فضایی
سیارکی جدید به نام 2024 YR4 که در دسامبر 2024 کشف شده که در ابتدا باعث نگرانی‌های زیادی شد. این سیارک که احتمال ورود به زمین در سال 2032 را داشت، بلافاصله توجه دانشمندان و مؤسسات بین‌المللی را به خود جلب کرد. طبق محاسبات اولیه، احتمال ضربه به زمین در تاریخ 22 دسامبر 2032 برابر با 1.3 درصد پیش‌بینی شده بود. در پی این نگرانی‌ها، شبکه هشدار سیارکی بین‌المللی (IAWN) اولین هشدار جهانی را در تاریخ 29 ژانویه 2025 صادر کرد.با دریافت این هشدار، تیم‌های تحقیقاتی در سطح بین‌المللی به سرعت به اقدام پرداختند تا اطلاعات دقیق‌تری دربارهٔ مسیر حرکت و اندازه این سیارک به دست آورند. این تلاش‌ها شامل استفاده از تلسکوپ‌های پیشرفته‌ای مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب و تلسکوپ‌های موجود در جزایر قناری بود تا به تجزیه و تحلیل جزییات این سیارک بپردازند.
از آنجا که احتمال برخورد این سیارک به زمین به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است، دانشمندان هنوز نگران یک خطر کوچک برای ماه هستند. در حال حاضر، احتمال برخورد 2024 YR4 با ماه 4 درصد تخمین زده می‌شود. اگر این سیارک به ماه برخورد کند، می‌تواند بقایایی ایجاد کند که زیرساخت‌های فضایی، از جمله ماهواره‌ها و عملیات فضایی انسانی را تهدید کند.دانشمندان فنلاندی، به‌ویژه محققانی از دانشگاه هلسینکی، در این تحقیقات نقش پیشرو ایفا کردند. زوری گریم و گریگوری فدورتس، دو تن از پژوهشگران این دانشگاه، به طور مستمر از تاریخ 30 ژانویه به رصد و اندازه‌گیری دقیق سیارک 2024 YR4 پرداخته‌اند. آنها از تلسکوپ نوردیک اپتیکال ۲.۵ متری (NOT) در جزیره لا پالمای قناری بهره‌برداری کردند تا بتوانند موقعیت و حرکات این سیارک را با دقت اندازه‌گیری کنند.زوری گریم در این باره گفت: “ما بر روی موقعیت و حرکات دقیق سیارک تمرکز کرده‌ایم و به تجزیه و تحلیل چرخش، اندازه و شکل آن پرداخته‌ایم. این اطلاعات برای پیش‌بینی بهتر مسیر حرکتی آینده سیارک و کاهش احتمال برخورد آن حیاتی است.
“در اوایل فوریه، احتمال برخورد سیارک 2024 YR4 به اوج 3 درصد رسید که بالاترین احتمال شناخته‌شده‌ای است که برای هر سیارکی در این اندازه از زمان آغاز برآوردهای مقابله با خطرات سیارکی به دست آمده است. از آنجا که رصدها تحت تأثیر نور کامل ماه قرار گرفت، برخی از اندازه‌گیری‌ها موقتا متوقف شد، اما دانشمندان در فنلاند نخستین کسانی بودند که پس از این دوره به جمع‌آوری داده‌های جدید پرداخته و به کاهش قابل‌توجهی در احتمال برخورد دست یافتند. در حال حاضر، احتمال برخورد با زمین به کمتر از 0.001 درصد کاهش یافته است.با وجود این کاهش ریسک، محققان به یک ریسک جدید برخوردند. در حال حاضر، احتمال برخورد 2024 YR4 با ماه وجود دارد. پرفسور آکادمی کَری موینونن این موضوع را با تأکید بر اهمیت آن توضیح می‌دهد: “اگر این سیارک به ماه برخورد کند، ممکن است ذرات جدا شده از ماه و سیارک سیستم زمین-ماه را پر کرده و زیرساخت‌ها و عملیات فضایی انسانی را تهدید کند.”
تلسکوپ جیمز وب در تاریخ 26 مارس 2025 سیارک را رصد کرد. اریک مک‌لنا، یک محقق پسادکترا و عضو کلیدی تیم، به تحلیل ویژگی‌های مادون‌قرمز سیارک پرداخته است. جیمز وب همچنین تنها تلسکوپی است که قابلیت اندازه‌گیری انتشار حرارتی را دارد. مک‌لنا در این خصوص گفته است: “ایده اولیه ما استفاده از اندازه‌گیری‌های نور مرئی بود، اما داده‌های مادون‌قرمز به ما شواهد مستقیم‌تری از اندازه سیارک می‌دهد.”در نهایت، روز پس از تلاش‌های تصویربرداری با جیمز وب، تیم به تخمینی رسید که نشان می‌داد احتمال 95 درصد وجود اندازه‌ای بین 46 تا 74 متر برای قطر سیارک وجود دارد. این اندازه‌گیری به دانشمندان کمک می‌کند تا عواقب احتمالی برخورد با ماه را بهتر ارزیابی کنند. با وجود این کاهش خطر، رصدخانه‌های زمینی و فضایی به ردیابی YR4 تا آوریل یا مه 2025 ادامه خواهند داد و بعد از آن این سیارک به دلیل دور شدن از زمین دیگر قابل رصد نخواهد بود تا نزدیک‌ترین نزدیک‌امدی که در سال 2028 پیش‌بینی شده، فرا برسد.
در فوریه 2025، تلسکوپ نوردیک اپتیکال یکی از سریع‌ترین و دقیق‌ترین منابع داده در مقایسه با سایر ابزارها برای جامعه جهانی دفاع سیاره‌ای بود. میگل گران‌وک، استاد همکار دانشگاه هلسینکی، بر این موضوع تأکید دارد که “ما قادر بودیم به سرعت سیارک را رصد کنیم و تخمین‌های آن را تصحیح نماییم. تسهیلات نجومی با کیفیت بالا و اندازه متوسط، همچون NOT، برای پیگیری سریع این نوع سیارک‌های خطرناک بسیار حیاتی هستند.”
در فنلاند، ارزیابی خطر اجسام نزدیک به زمین به عهده اداره ملی زمین‌سنجی است. همچنین در آینده‌ای نزدیک، یک مرکز آگاهی فضایی تأسیس خواهد شد که مسئولیت بررسی خطرات ناشی از اجسام نزدیک به زمین را به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی خود بر عهده خواهد داشت. این مرکز همچنین خطرات ناشی از آب‌وهوای فضایی، زباله‌های فضایی و عملیات ماهواره‌ای را ارزیابی خواهد کرد.آنی ورکی، دانشمند ارشد پژوهش و همکار پژوهشی آکادمی، توضیح می‌دهد: “تخصص جامع دانشمندان نجومی دانشگاه هلسینکی در تحقیقات سیارکی یک جزء حیاتی از کارشناسی دولتی برای ارزیابی خطرات اجسام نزدیک به زمین در فنلاند است؛ مشابه بسیاری از کشورهای دیگر.”
تلاش‌های جمعی و همبستگی بین‌المللی در رصد و کنترل سیارک 2024 YR4، موجب کاهش خطر برای زمین و ارزیابی دقیق تأثیرات آن بر زیرساخت‌های فضایی شده است. این تلاش‌ها نمونه‌ای بارز از چگونگی همکاری دانشمندان و مؤسسات جهانی برای حفاظت از سیاره ما و فعالیت‌های فضایی بشری است.با ادامه این رصدها و تلاش‌ها، امید است که خطرات ناشی از اجسام نزدیک به زمین به حداقل برسد و ایمنی فضای ما بهبود یابد.
نظرات کاربران