وضعیت ماموریت مریخ اسپیس‌ایکس چیست؟
در ۱۵ مارس، ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌ایکس، در پلتفرم X اعلام کرد که یک مأموریت فرود بدون خدمه به مریخ تا پایان سال آینده انجام خواهد شد. این عملیات شامل ربات “اپتیموس”، توسعه‌یافته توسط تسلا — دیگر شرکت ماسک — به‌عنوان مسافر خواهد بود. ماسک در X اظهار داشت: «اگر این فرودها با موفقیت انجام شوند، فرود انسان‌ها ممکن است از سال ۲۰۲۹ آغاز شود، اما سال ۲۰۳۱ محتمل‌تر است.» این کارآفرین ثروتمند قصد دارد این سنگ‌بنای تاریخی را با استفاده از وسیله پرتاب فوق سنگین قابل استفاده مجدد اسپیس‌ایکس، استارشیپ، به دست آورد.
آیا این امکان‌پذیر است؟
این پروژه در ماه‌های اخیر با مشکلات متعددی مواجه شده است، از جمله دو شکست حیاتی در پروازهای آزمایشی استارشیپ، که ماسک آنها را «تفکیک غیربرنامه‌ریزی‌شده سریع» می‌نامد. با این حال، او تاریخ برنامه‌ریزی‌شده برای مأموریت مریخ اسپیس‌ایکس را به تعویق نینداشته است. این طرح که ابتدا در سپتامبر ۲۰۲۴ اعلام شد، با چالش‌های فنی و لجستیکی مواجه است و باعث شده است که کارشناسان از امکان‌پذیری آن سؤال کنند.
برخی از چالش‌ها چیستند؟
یکی از دغدغه‌های اصلی این است که آیا اسپیس‌ایکس می‌تواند ناوگانی از فضاپیماهای تانکر کمکی را به موقع توسعه داده و استارشیپ را در مدار سوخت‌رسانی کند. برای رسیدن به مریخ، مرحله دوم استارشیپ باید حدود ۵۵ میلیون کیلومتر در فضا طی کند. زمان‌بندی بسیار حیاتی است، زیرا هر ۲۶ ماه یک “پنجره پرتاب” بین زمین و مریخ وجود دارد — دوره‌ای که دو سیاره به یکدیگر نزدیک‌تر هستند و سفر فضایی کارآمدتر می‌شود. اگر اسپیس‌ایکس نتواند در این پنجره پرتاب کند، مأموریت ممکن است بیش از دو سال به تعویق بیفتد.
در حال حاضر، استارشیپ فقط توانایی رسیدن به مدار کم‌ارتفاع زمین (LEO) را نشان داده است. ظرفیت ذخیره‌سازی سوخت آن، ۴۲۰۰ تن مواد سوختی، برای سفر به مریخ کافی نیست. برای حل این مشکل، اسپیس‌ایکس در آوریل ۲۰۲۴ اعلام کرد که از فضاپیماهای تانکر در مدار کم‌ارتفاع زمین برای سوخت‌رسانی میان‌مسیر استارشیپ استفاده خواهد کرد. با این حال، این طرح هنوز به اثبات نرسیده و هیچ شواهد روشنی از پیشرفت در توسعه آن وجود ندارد. دانیل دامباخر، مدیر سابق معاونت اکتشاف انسانی و عملیات مأموریت‌های ناسا، در جلسه‌ای کنگره‌ای در فوریه گفت که با تنها ۲۰ ماه تا پنجره پرتاب بعدی، شک دارد که کسی بتواند این تانکرها را طراحی، ساخت، آزمایش و مستقر کند.
علاوه بر مشکل آمادگی، عدم اطمینانی وجود دارد که آیا اسپیس‌ایکس می‌تواند تعداد کافی فضاپیمای تانکر را در مدت زمان کوتاه تولید و پرتاب کند، با توجه به پیچیدگی سوخت‌رسانی در مدار. این نوع سوخت‌رسانی شامل انتقال اکسیژن مایع فوق‌سرد و متان از یک مخزن پر به یک مخزن خالی است که تحت فشار شدید بین ماشین‌آلات و خلاء فضا کار می‌کند؛ کاری که تاکنون انجام نشده است. اسپیس‌ایکس باید چندین تانکر استارشیپ را به سرعت پرتاب و جفت کند تا از تبخیر سوخت جلوگیری کند، که این موضوع لایه‌ای دیگر از دشواری را به مأموریت اضافه می‌کند.
تاکنون عملکرد اسپیس‌ایکس چگونه بوده است؟
اسپیس‌ایکس به‌طور مکرر توانایی خود را در انجام اقدامات به ظاهر غیرممکن به اثبات رسانده است. استقرار موفقیت‌آمیز بوستر موشک قابل استفاده مجدد فالکن ۹ و توسعه کپسول دراگون نشان داده است که این شرکت می‌تواند فضاپیماهایی طراحی کند که در برابر شرایط سخت فضا مقاومت کنند.
تسهیلات استاربیس اسپیس‌ایکس در تگزاس به این شرکت مزیت رقابتی بخشیده است، به‌طوری که به گزارش‌ها، این شرکت روزانه یک موتور رپتور تولید می‌کند و مرحله دوم استارشیپ را در عرض چند هفته مونتاژ می‌کند. این توانایی‌های تولیدی می‌توانند در توسعه فضاپیماهای تانکر مورد نیاز ضروری باشند.
چگونه اسپیس‌ایکس به مریخ فرود خواهد آمد؟
با توجه به اینکه ماسک استارشیپ را به‌عنوان وسیله‌ای برای استقرار انسان‌ها در مریخ تصور می‌کند و اینکه مأموریت ۲۰۲۶ شامل ربات اپتیموس تسلا است، به نظر می‌رسد که این فضاپیما سعی خواهد کرد به سطح مریخ فرود آید. با این حال، نسخه فعلی استارشیپ فاقد ویژگی‌های لازم برای فرود است، مثل چرخ‌های فرود قابل جمع‌شدن مشابه فالکن ۹. در حالی که استارشیپ به موفقیت در فرود بر زمین رسیده است، این امر فقط با استفاده از سیستم “چوب‌خط‌ها” (Chopsticks) برای گرفتن عمودی امکان‌پذیر بود، در حالی که چنین زیرساختی در مریخ وجود ندارد.به‌علاوه، نرخ بالای شکست استارشیپ در پروازهای آزمایشی نشان می‌دهد که بهبودهای بیشتری قبل از اینکه برای چنین مأموریتی معتبر شناخته شود، نیاز است.
ناسا چه گفته است؟
گاردین گزارش می‌دهد که مقامات ارشد ناسا نگران تعارض منافع بین اسپیس‌ایکس و دفتر کارآیی دولتی (DOGE)، بدنی مشاور رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، که ماسک ریاست آن را بر عهده دارد، هستند. DOGE به دنبال کاهش گسترده بودجه فدرال بوده است، که منجر به تعطیلی دفتر فناوری، سیاست و استراتژی ناسا و همچنین دفتر دانشمند ارشد شده است. با این کاهش بودجه، شایعاتی بر سر اینکه بودجه بیشتری به قراردادهای اسپیس‌ایکس با ناسا اختصاص داده می‌شود، افزایش یافته است، که این موضوع نگرانی‌هایی درباره نقش دوگانه ماسک به‌عنوان مشاور دولت و پیمانکار خصوصی ایجاد کرده است. اگرچه ماسک معروف به ارائه ادعاهای جسورانه است، موفقیت در فرود به مریخ نهایتاً برتری اسپیس‌ایکس را در صنعت فضا تثبیت خواهد کرد. با این حال، اینکه آیا این کارآفرین می‌تواند چالش‌های فنی، لجستیکی و سیاسی پیش‌رو را پشت سر بگذارد، هنوز مشخص نیست.
نظرات کاربران